De Hoeksche Waard kent tal van eigen woorden en gezegdes die samen het HoekscheWaards dialect vormen. Om uw kennis en herinneringen aan het Hoekschewaards op te frissen worden in dit artikel 10 gezegdes en 150 woorden uit dit dialect gepresenteerd.
10 Waerdse gezegde
| Ben je gek geworden | Hè je je harses op ’t besteebord laete legge |
| Een opstandig mens | Een kwaoien errepel |
| heb je haast? | mô je gaon hooie |
| Het regent hard | ’t Regen hoekvurrekies |
| Hij kan me wat | Hij kè me de moord bobbere |
| Hij is erg slecht | Hij is zôô slecht as pitwaoter |
| Ik ben alleen thuis | Ik het ’t hok ruim |
| Ik ben even weg | ‘k bin effe d’n hort op |
| Op dit moment geen zin in werken | Hij het t’n Baaierlander gezien |
| Volgens mij | volleges mijn |
150 Waerdse woorden
A
| Aansporing voor kinderen om naar bed te gaan | pisse, bidde, pap ete en nae je nest ! |
| Aardappel | errepel |
| Aardbei | errebees |
| Achter de feiten aanlopen | Op zolder zitte as ’t brij reegent |
| Achteraf | van achtere kijk ‘ie een koe in z’n kont |
| Anders | anderster |
| Asfalt | betuum |
B
| Bestede | bèstee |
| Beestje | bêêsie |
| Beetje | bietjie |
| Bijna | bekant |
| Blaakschedijk | d’n Blaek. Inwoners zijn Blaekse Katte |
| Bleek | blaaik |
| Bliksem | viere of vure |
| Bloemetje | blommechie, blommetjie |
| Boedrij | stee; een kleine boerderij is een `spullechie` |
| Boter | butter |
| Brutaal | onstrant |
D
| Daar | daer, daero, gunterwaait |
| Daar heen/die kant op | gun op |
| Daarom zeg ik | dêê ‘m zêê ‘k; daerom zêê’k |
| Dagje | daechie |
| Dakgoot | dakgeut |
| Dakkapel | kappeluif, koekkoek |
| De | d’n |
| Deze kant op | dut-op |
| Dichtbij | duchtbij, in ’t voorste |
| Door | deur |
E
| Echt waar | echies |
| Een neef | ’n omezegger, maar ook ’n nôômzegger |
| Ei | aai |
| Er naast | d’r neffe |
| Er zijn er heel veel van | ’t borst ervan |
| Erf | wurf, wurft |
| Ergens | erreges, iewerstaer |
| Even | hortie; enige tijd langer is ’n hêêlen hort |
G
| Gebeuren | beure, beurde, ’t Is beurd |
| Geërfd | ge-orve; ook ge-urreve |
| Gereedschap | gerêêschop |
| Geruild | gerolen |
| Gevraagd | gevrogen |
| Gierig | slij |
| Goidschalxoord | Goeschallekoord of Nazareth |
| Goudswaard | De Korendaaik |
| Greup | ’t Lêêpe Stouchie. Inwoners zijn Hokkendammers |
H
| Hark | reif, raaif |
| Heinenoord | De Noord. Inwoners zijn Worstebakkers. |
| Het weerbericht zei | hij gaf op |
| Hoefde | hief |
| Hun/zij | Heulie/ hunnie |
I
| In de herfst | s herfstaaie; ’s hersstaaie |
J
| Ja | jaot, beljaot, bèjaot |
| Jagen | jaoge, joog, gejooge |
| Jeuk | jok of juk |
K
| Kade (van haven) | kaai; ook wordt gehoord kaoi. In Numansdorp: kooi |
| Karnemek | kerremelk |
| Kerstmis | Korsemus |
| Klaaswaal | Klezwaol, Sodom, Lombok. Inwoners zijn Blieken |
| Konijn | knijn |
| Kop | veurhôôd; ook veurôôd |
| Kroos (waterplantje) | krôôs; veel gehoord ook: eendekrôôs |
| Kunnen | kennen |
L
| Laarzen | laerze |
| Ladder | leer |
| Langs | tendelang, néve |
| Liggen | leggen |
| Lusteloos/krachteloos | fleut |
M
| Maasdam | Musdam. Inwoners zijn Groenjasse |
| Machine | mesjien |
| Markt | mart |
| Meisje | maaisie |
| Mesthoop | mispit |
| Mestkar | misspreejer |
| Mijnsheerenland | Meseereland. Inwoners zijn Horrekijkers |
| Mistig | déémstig |
| Moe | fleut |
| Molen | meule |
| Morgen | merrege; ook murrege |
| Mug | meezek |
| Mus | mos |
| Muurtje | beertie |
N
| Naast | naest, neffe |
| Nee | nêênt, welnêênt, belnêênt |
| Nieuw Beijerland | aozereth. Inwoners zijn Krielfreters of Filepopers |
| Numansdorp | Numesdurp, Buitensluis; Inwoners worden takkebosse genoemd |
O
| Onkruidhakker | schrepel |
| Onlangs | onderlest |
| Ook | ok |
| Op/afrit van de dijk | stoep |
| Oprijlaan | laning |
| Oud Beijerland | Baailand, of Baaierland. Inwoners zijn Krieke (dieve), Stokkiesmanne, Kaeskoppe, Schrêêuwers |
| Ouderwets | oudverwest, of ouferwes |
| Overall | ketelpak |
P
| Paard | paerd |
| Paardenbloem | zudessel of zudissel |
| Paling | paeling |
| Pas op! | heb’erg |
| Piershil | ’t Kraoienest. Inwoners zijn Kraoie |
| Plastic | plestiek |
| Plotseling | hôôd over bol, hôôd over staet |
| Politie | pliessie |
| Prima | boitegeweun |
| Puttershoek | Pietersoek. Inwoners zijn Brokke |
R
| Raken | raoke, roch, gerocht |
| Rat | rot |
| Repareren | rippereere |
| Rode bieten | kroote |
| Rondje | roñdjie |
| Rotonde | rontonde |
S
| Schaap | schaep |
| Schoon | schôôn |
| Schouder | schoer |
| Sinds | sunt |
| Sint Anthoniepolder | De Polder |
| Slaap | vaok |
| Slap | slop |
| Smeuïg | smaai |
| Spelen | speulen |
| Staan | staon, sting of stong, gestaon |
| Straks | demee of daolek |
| Strijen | Strien. Inwoners zijn Vullejaegers |
| Strijen Sas | Sas. Inwoners zijn Sasse Blieke |
| Stukje | stikkie |
| Suikerbieten | pee |
T
| Tarwe | terrow, terw, terf |
| Tegendraads | tegesporreleg |
| Thuis | thuis, thoois, thois |
| Toch wel | evel |
| Trots | grôôs |
U
| Ui | Juin |
V
| Varken | verreke |
| Veel | veul |
| Veger en blik | verreke en blik |
| Verderop | gunterwait |
| Verf | vurf of vurrow |
| Vlieg | mug |
| Vogel | veugel |
| Vorig jaar | leste jaar |
| Vorige week | vleejeweek, of vleeweek |
| Vork | vurrek |
W
| Wangen | kôône |
| Warm | Werrem/hêêt |
| Wenkbrauw | wenksbrauw, wijnsbrauw |
| Wekpauze halverwege de ochtend of middag | half schoft |
| Wesp | weps |
| Westmaas | De Maes. Inwoners zijn Braaihappers |
| Woedend | tierepes, tierpes |
| Woensdagavond | ’s woenzes ’s aeves |
| Wonen | weunen |
| Worden | worre, wor(d, t), geworre |
Z
| Zeggen | zegge, zee, gezaid |
| Zich lamlendig voelen | d’n Baaierlander in je lijf hebben |
| Zojuist | denet |
| Zomers | summer (s) |
| Zometeen | drek / demee |
| Zuid Beijerland | D’n Histert, of De Kouwen Histert |
| Zwartsluisje | ’t Sloisie |
Hoeksche Waards Dialect. (z.d.). https://www.mijnwoordenboek.nl/dialect/Hoeksche%20Waards
Elke avond op de hoogte van het laatste nieuws uit de Hoeksche Waard? Schrijf je dan hier in voor onze gratis nieuwsbrief.
