“Eens verslaafde, altijd verslaafde.” Het is een uitspraak die je vaak hoort in films, tijdens therapiesessies en in verhalen van mensen die hun weg terug hebben gevonden. Maar klopt dit eigenlijk wel? Of is het een mythe die vooral wordt uitgedragen door bepaalde behandelmethoden? En belangrijker nog: helpt dit geloof mensen werkelijk, of houdt het hen juist gevangen in een identiteit waar ze misschien wel van af willen?
Het AA-model en levenslange verslaving
De Anonieme Alcoholisten, opgericht in 1935, hebben het concept van levenslange verslaving diep geworteld in onze cultuur. Volgens hun filosofie blijf je altijd een alcoholist, ook al drink je geen druppel meer. Deze benadering heeft miljoenen mensen geholpen, maar het is niet de enige manier om naar verslaving te kijken.
In AA-bijeenkomsten stellen mensen zich voor met “Ik ben John en ik ben alcoholist”, ook al zijn ze al twintig jaar nuchter. Deze constante herinnering aan de verslavingsidentiteit kan voor sommigen motiverend werken, maar voor anderen voelt het als een gevangenis waar ze nooit meer uit kunnen ontsnappen.
Moderne wetenschappelijke inzichten
Neurowetenschappers hebben de afgelopen decennia veel geleerd over hoe verslaving het brein beïnvloedt. Ja, langdurig middelengebruik verandert je hersenstructuur, vooral in gebieden die te maken hebben met beloning en impulsontrole. Maar hier wordt het interessant: je brein is veel flexibeler dan we vroeger dachten.
Neuroplasticiteit betekent dat hersenen zich kunnen aanpassen en herstellen, soms jaren nadat iemand gestopt is met gebruiken. Mensen die lang genoeg clean zijn, kunnen daadwerkelijk veranderingen in hun hersenen ervaren die hen minder gevoelig maken voor triggers en cravings.
Verschillende wegen naar herstel
Niet elke behandeling hangt het ‘levenslange verslaafde’ label aan mensen. Sommige moderne therapieën, zoals cognitieve gedragstherapie en EMDR, richten zich juist op het doorbreken van negatieve denkpatronen en traumatische herinneringen die tot gebruik leiden.
Een afkickkliniek buitenland biedt vaak een frisse kijk op verslaving, weg van de Nederlandse zorgstructuur die soms vast zit in bepaalde denkwijzen. Bijvoorbeeld afkicken in Thailand combineert westerse behandelmethoden met oosterse filosofieën die meer gericht zijn op transformatie dan op levenslange acceptatie van een verslavingsidentiteit.
Klinieken zoals THE YOUTURN werken met integrale benaderingen die niet alleen focussen op het stoppen met gebruiken, maar ook op het opbouwen van een nieuwe identiteit los van de verslaving.
De kracht van een nieuwe identiteit
Sommige ex-gebruikers ervaren hun herstel anders. Zij zien zichzelf niet als ‘alcoholist in herstel’ maar als ‘iemand die vroeger dronk en nu niet meer’. Dit lijkt misschien semantiek, maar psychologisch kan het een wereld van verschil maken. Het ene verhaal houdt je vast in het verleden, het andere opent deuren naar een toekomst waarin verslaving geen centrale rol meer speelt.
Research toont aan dat mensen die hun identiteit kunnen loslaten van hun verslaving vaak betere langetermijnresultaten hebben. Ze voelen zich minder gedoemd tot terugval en meer in controle over hun eigen verhaal.
Het goede nieuws
Afgekickt zijn betekent niet dat je de rest van je leven op scherp hoeft te staan. Hoe langer je clean bent, hoe minder vaak die cravings opduiken en hoe makkelijker je ermee omgaat. Het kan zelfs zo zijn dat je er jaren niet aan denkt. Maar net zoals iemand die ooit een ernstige blessure had voorzichtig blijft met bepaalde bewegingen, blijf je als ex-verslaafde bewust van je kwetsbaarheid.
Elke avond op de hoogte van het laatste nieuws uit de Hoeksche Waard? Schrijf je dan hier in voor onze gratis nieuwsbrief.
